Đất tử sa có tên quốc tế là Zisha thuộc loại đất sét đỏ – một loại khoáng sản đặc biệt chỉ có tại Trung Quốc. Đây chính là nguyên liệu chính để tạo nên những chiếc ấm tử sa danh bất hư truyền. Loại đất này nằm sâu trong những tầng đất trên những đoạn sườn đồi và được gọi là “Đá Trong Đá”. Trong quá trình khai thác mỏ đá có phần đất trong đó, người ta phải khai thác theo cách thủ công, sử dụng búa rìu phá đá để tìm đất chứ không được sử dụng cái gì khác.
Đất tử sa là một trong những loại đất sét rất đặc biệt. Người ta nói rằng từ thời xa xưa , một ngày nọ có một nhà sư đến Nghi Hưng. Ông đi quanh khắp thị trấn và la lớn “đất sét có thể làm cho mọi người giàu có đây!” Dân làng rất tò mò và đi theo nhà sư. Họ đi đến cuối làng rồi nhà sư đột nhiên biến mất như làn khói. Tại nơi nhà sư biến mất dân làng tìn thấy loại đất sét có 5 màu rất đẹp. Sau khi nhào nhuyễn và nung loại đất sét đặc biệt này, dân làng tạo ra được những đồ gốm có nhiều màu sắc khác nhau cực kỳ độc đáo. Đó chính là loại đất tử sa ngày nay. Mỏ đất tử sa được hình thành từ khoảng 3,5 triệu năm trước, trong thời đại địa chất của kỷ Devon Paleozoi. Ở Trung Quốc, đất tử sa đã được tìm thấy và được sử dụng khoảng hơn 1000 năm trước.
Đất tử sa không giống với các loại đất sét bình thường khác. Thành phần khoáng chất chủ yếu trong đất tử sa bao gồm: cao lanh, hydromica, thạch anh, hạt mica và chất sắt nền, ngoài ra còn có cả canxi, silic, mangan, natri và kali. Đây là loại đất sét mềm tinh khiết, tự nhiên và không chứa bất kỳ nguyên tố nào có hại đến sức khỏe con người. Do đó, những bộ ấm trà làm bằng đất Tử Sa sẽ không có mùi của đất và chứa những lỗ nhỏ li ti có tác dụng cách nhiệt và giữ lại mùi hương của trà ngay cả khi ấm pha trà lâu ngày. Chính loại chất sắt có trong đất tử sa đã tạo ra những ấm trà có màu sắc khác nhau. Bên cạnh đó, ấm tử sa thường được nung ở nhiệt độ trên 1.000 độ C nhưng đất không hề bị biến dạng, do đó tạo ra nắp ấm rất kín, ấm có độ bóng nước tốt, khi rót nước vào khô ngay và tiếng kêu lại rất thanh.
Ngoài ra, đất tử sa còn được gọi là “Ngũ sắc thổ”, với các màu sắc đặc biệt như: trắng, vàng, đen, tím và xanh lá cây. Đây đều là những màu sắc tươi sáng, đơn giản mà lại trang nhã. Những đồ dùng được làm từ đất tử sa đều có một bề mặt nhẵn sáng, mang theo một số hạt chấm nhỏ, tạo cho sản phẩm có hiệu ứng cát. Đây là lý do tại sao đất tử sa cũng được người Trung Quốc gọi là Zisha – sha có nghĩa là cát trong tiếng Trung Quốc. Những đồ dùng được tạo từ đất tử sa trông sẽ rất mịn màng với độ bóng tự nhiên, do đó không cần phải đánh bóng nhiều. Điều tuyệt vời hơn nữa là sau một thời gian dài sử dụng kết cầu bề mặt của các sản phẩm, vật dụng được làm bằng đất từ sa sẽ trở nên ấm áp, nhẵn như ngọc. Các đồ vật, vật dùng được làm từ đất tử sa chỉ có thể được nặn bằng tay! Đó là lý do vì sao những mặt hàng thủ công được làm bằng đất tử sa bằng bàn tay sáng tạo của các nghệ nhân luôn được coi như những tác phẩm nghệ thuật có giá trị cao.
>>> Xem thêm : Ấm tử sa
